Budowa samochodu powinna być znana każdemu kierowcy. Jeśli planujesz wkrótce zdać egzamin na prawo jazdy, poznaj dokładnie części auta. Z tego artykułu dowiesz się, jakie układy wchodzą w skład budowy samochodu i jaka jest ich rola. Są to informacje w pigułce, od których warto rozpocząć swoją przygodę z zapoznawaniem się z częściami samochodowymi. Zachęcamy, by pogłębiać swoją wiedzę dalej, co znacząco ułatwi np. diagnozowanie problemów czy komunikację z mechanikami samochodowymi!
Budowa samochodu – dlaczego warto znać części auta?
Warto zainteresować się tym, w jaki sposób zbudowanych jest samochód. Pomoże to na przykład przy diagnostyce usterek i awarii, ułatwi komunikację w serwisie czy warsztacie samochodowym, pomoże w zamawianiu odpowiednich części do aut, gdy zaistnieje taka potrzeba. A poza tym zawsze warto wiedzieć więcej – nigdy nie wiadomo, kiedy dana wiedza może się przydać!
Wkrótce przed Tobą egzamin na prawo jazdy? W takim razie musisz znać podstawy i np. wiedzieć, czym jest sprzęgło, jak działa skrzynia biegów, gdzie wlać olej albo czemu służą kierunkowskazy. Niemniej samochód to zaawansowana maszyna, nad którą pracował zespół inżynierów i specjalistów, którzy opracowali różne układy, systemy, części, by pojazd spełniał swoje zadanie, a do tego był bezpiecznyi komfortowy. Chcemy w przystępny sposób pomóc Ci przyswoić wiedzę na temat najważniejszych części auta. Artykuł podzieliliśmy więc według głównych układów w pojeździe i tam przybliżamy informacje np. o amortyzatorach, klockach hamulcowych czy katalizatorach.
Układ hamulcowy
Zaczniemy od tego układu stanowiącego podstawę bezpieczeństwa w trakcie jazdy. Składa się z wielu elementów, których celem jest zatrzymanie pojazdu.
- Klocki hamulcowe – zbudowane z odpowiednio wyprofilowanej blachy, a także warstwy tłumiącej i okładziny roboczej. Ich zadaniem jest wytworzenie siły hamowania wskutek obustronnego nacisku na tarczę hamulcową.
- Tarcze hamulcowe – metalowe pierścienie cechujące się wysoką odpornością na wysokie temperatury i tarcie. Przenoszą nacisk wywierany przez płyn hamulcowy na klocki, by te przywarły do powierzchni tarczy.
- Zaciski hamulcowe – znajdują się przy zwrotnicy koła. W nich wytwarzana jest energia konieczna do wysunięcia tłoczka i dopchnięcia klocków hamulcowych do tarcz. Wykonane zwykle z żeliwa o specjalnym składzie.
- Pompa hamulcowa – odpowiada za przepychanie a następnie zwiększa ciśnienie płynu hamulcowego, który trafia do przewodów hamulcowych ze zbiornika wyrównawczego.
Poza tymi elementami, w skład układu hamulcowego wchodzą: tłoczek hamulowy, korektor rozkładu siły hamowania, pedał hamulca oraz sieć obwodowa, w której znajduje się płyn hamulcowy.
Układ wydechowy
Składa się z wielu części, choć te główne to: katalizatory (a dokładniej konwertery katalityczne), tłumiki, rury, sondy lambda, filtr cząstek stałych, zawór recyrkulacji spalin EGR i kolektory. System choć nie jest bardzo skomplikowany, to jednak odgrywa bardzo ważne znaczenie w pojeździe. Odpowiada za optymalną pracę silnika, redukuje ilość szkodliwych spalin, zmniejsza poziom hałasu silnika i właściwie odprowadza spaliny. Układ wydechowy poddawany jest działaniu wielu niekorzystnych czynników, stąd też należy o niego odpowiednio dbać, by nie doszło do awarii.
Układ chłodzenia
Układ chłodzenia w pojeździe z silnikiem spalinowym umożliwia pracę jednostki napędowej w optymalnych warunkach, ponieważ wpływa na niskie spalanie i niską emisję spalin. Z jakich elementów składa się układ chłodzenia? To przede wszystkim chłodnica, odpowiadająca za redukcję temperatury płynu chłodniczego, wentylator chłodnicy, płaszcz wodny, pompa płynu chłodniczego, termostaty, nagrzewnica, zbiorniczek wyrównawczy płynu chłodniczego, zawory, przewody, czujniki, wskaźniki. Awarie układu chłodzenia są skrajnie niebezpieczne, ponieważ ich konsekwencją może być przegrzanie silnika. Wysoka temperatura silnika sprawia, że zmniejszają się właściwości ochronne oleju silnikowego, przez co elementy metalowe mogą trzeć o siebie i może nawet dojść do zatarcia silnika.
Układ rozrządu silnika
Sprawny rozrząd gwarantuje właściwą pracę silnika. Zbudowany jest z zespołu elementów, które sterują dopływem powietrza do cylindrów silnika oraz usuwaniem spalin z jednostki napędowej. Jakie części auta znajdziemy w tym układzie? Wałki rozrządu, zintegrowane z własnym kołem zębatym, zawory dolotowe, zawory wylotowe, elementy pośredniczące pomiędzy wałkiem rozrządu a zaworami (m.in. popychacze szklankowe, dźwigienki zaworowe), napęd rozrządu (może to być pasek rozrządu albo łańcuch rozrządu, w zależności od auta) i elementy mu towarzyszące (np. napinacz paska rozrządu lub łańcucha rozrządu, koła prowadzące i ślizgi), urządzenie przesuwające wałek rozrządu, czujnik położenia wału korbowego i inne.
Układ zawieszenia
Na zawieszenie składa się zespół elementów, które łączą koła z resztą pojazdu. Układ przenosi siły, które powstają w trakcie pracy koła na nadwozie. Odpowiada za stabilność i sterowność pojazdu, przez co też wpływa na komfort jazdy. W skład zawieszenia wchodzą elementy prowadzące koło, czyli wahacz, drążek poprzeczny i wzdłużny, elementy resorujące, czyli sprężyna śrubowa i resor piórowy oraz elementy tłumiące, czyli przede wszystkim amortyzatory samochodowe. Ostatecznie, to jakie części znajdują się w układzie zawieszenia, zależy od typu samochodu.
Układ kierowniczy
Jego rola jest dość oczywista – odpowiada za sposób jazdy i umożliwia prowadzenie auta, ale wpływa także na bezpieczeństwo na drodze. Jako najważniejsze części układu kierowniczego możemy wskazać kolumnę kierownicy, przekładnię kierowniczą oraz mechanizm zwrotniczy. Obecnie stosowane przekładnie kierownicze w autach z napędem na przednią oś to przekładnie zębatkowe, zwane potocznie maglownicami. W samochodach z napędem na tylną oś stosuje się częściej przekładnie globoidalne, śrubowo-kulkowe lub ślimakowe. Aby zredukować siłę wkładaną przez kierowcę do skręcania kół, stosuje się także układ wspomagania. Do niedawna był to ciśnieniowy układ hydrauliczny, dziś znacznie częściej inżynierowie decydują się na wspomaganie hydrauliczno-elektryczne (pompa elektryczna, włączana podczas skrętu kół) lub w pełni elektryczne (z siłownikami elektrycznymi).