Automatyczne skrzynie biegów stale zyskują popularność kosztem przez lata uwielbianych w Polsce skrzyń manualnych. Specyficzną odmianą automatycznej skrzyni jest skrzynia CVT, czyli bezstopniowa. Rozwiązanie funkcjonuje na rynku od lat, a swego czasu było całkiem popularne między innymi w modelach Volvo wyposażanych w skrzynie Variomatic, jako efekt kooperacji z holenderskim DAF. Do dziś jednak nie stało się powszechne, chociaż ma swoje unikalne zalety. Czym dokładnie jest skrzynia biegów CVT? W jaki sposób jest zbudowana? Jakie są największe zalety, a jakie wady tego rozwiązania?
Jak działa skrzynia CVT?
Skrzynia biegów CVT to inaczej przekładnia bezstopniowa, która w sposób płynny dobiera przełożenie do aktualnych obrotów silnika. Sposób jej działania doskonale zrozumie każdy, kto miał okazję poruszać się skuterem – właśnie w tego typu pojazdach rozwiązanie jest szeroko wykorzystywane. Z kolei w samochodach skrzynie CVT są spotykane stosunkowo rzadko. Skrzynia biegów CVT pracuje w bardzo nietypowy z punktu widzenia użytkownika samochodu sposób.
Kiedy auto porusza się ze stałą prędkością, silnik wyposażony w przekładnię typu CVT pracuje na bardzo niskich obrotach, co naturalnie przekłada się na oszczędność paliwa. Moment obrotowy jest bez żadnych przerw przenoszony na koła. Jazda samochodem wyposażonym w skrzynię biegów CVT cechuje się ogromną płynnością. Kierowca nie doświadczy choćby odrobiny szarpania, nawet podczas ruszania pojazdem.
Jednak praca skrzyni biegów CVT charakteryzuje się jeszcze inną właściwością. W trakcie dodawania gazu obroty silnika mocno się zwiększają, a jednostka napędowa wydobywa z siebie ponadprzeciętny hałas, który ustępuje dopiero w momencie osiągnięcia stałej prędkości. Jest to niezbyt kłopotliwe w trakcie jazdy skuterem, ale kierowcy samochodów w większości mają na ten temat inne zdanie – dynamiczna jazda, chociaż płynna, przestaje być przyjemnością ze względu na generowany hałas.
W jaki sposób zbudowana jest skrzynia biegów CVT?
W jaki sposób działanie skrzyni biegów CVT jest możliwe? Za wszystko odpowiada jej specyficzna budowa. Skrzynia CVT jest urządzeniem prostszym, mniejszym i tańszym w produkcji od pozostałych skrzyń automatycznych, również dwusprzęgłowych. Nie posiada kół zębatych, a jej działanie opiera się na stalowym pasie bądź łańcuchu, który porusza się pomiędzy dwiema parami stożkowych kół. Te ostatnie są przymocowane do dwóch wałków – wyjściowego i wejściowego. Koła zbliżają się do siebie bądź oddalają, co sprawia, że zmienia się średnica koła, dzięki czemu zmiana przełożenia odbywa się tak płynnie.
Taka budowa skrzyni sprawia, że moment obrotowy jest cały czas przekazywany do kół, bez najmniejszych przerw. Tym samym, w każdym momencie silnik pracuje w idealnym dla aktualnego obciążenia zakresie obrotów. Jedynymi ograniczeniami tej skrzyni biegów są przełożenie maksymalne i minimalne. Stożki kół znajdujące się w przekładni zbliżają się do siebie i oddalają dzięki pracy pompy ciśnieniowej, ale w niektórych skrzyniach biegów CVT ich praca sterowana jest elektronicznie.
Na czym polegają zalety skrzyni CVT?
Skrzynia biegów CVT ma wiele unikalnych zalet. Jedną z nich jest wspomniana już elastyczna praca silnika – bardzo wygodna. Kierowcy, którzy zdążyli się do niej przyzwyczaić i polubili taki typ pracy, nie wyobrażają sobie powrotu do standardowej manualnej bądź automatycznej przekładni. Auta wyposażone w skrzynie biegów CVT cechują się niższym zużyciem paliwa, chociaż wiele zależy w tym przypadku od stylu jazdy. Warto pamiętać, że wciśnięcie pedału gazu powoduje maksymalne zwiększenie obrotów silnika, aż do uzyskania stałej prędkości. W przypadku jazdy dynamicznej oszczędności mogą okazać się nieznaczące. Auta ze skrzynią biegów CVT bardzo dobrze prowadzi się w terenach górskich – to właśnie w trakcie jazdy pod górę najłatwiej docenić płynność uzyskiwaną dzięki bezstopniowej przekładni. Poza tym skrzynia biegów CVT w porównaniu do swoich tradycyjnych odpowiedników cechuje się bardzo małymi rozmiarami i niską masą. Jednocześnie jest bardzo prosta w obsłudze.
Jakie wady posiadają skrzynie biegów CVT?
Jeśli skrzynia biegów CVT ma tak wiele zalet, dlaczego mimo kilkudziesięcioletniej obecności na rynku, nie udało się jej podbić świata motoryzacji? Walory tej przekładni są niestety niwelowane przez jej znaczące wady, z punktu widzenia wielu kierowców zupełnie dyskwalifikujące to rozwiązanie.
Wymiana skrzyni biegów CVT może wiązać się ze sporymi kosztami – starsze modele znane z lat 80. czy 90. były dość awaryjne, co zniechęciło do nich szerokie grono potencjalnych użytkowników. Dziś sprawa ma się nieco lepiej. Auto wyposażone w skrzynię biegów CVT jest oszczędne i wygodne w prowadzeniu, ale z pewnością nie jest dynamiczne. Głośny warkot silnika podczas próby przyspieszenia i rosnące obroty nie przekładają się w tym przypadku na błyskawiczne zwiększenie prędkości. Ponadto, o ile w trakcie jazdy ze stałą prędkością w kabinie pasażerskiej panują ciche warunki, w trakcie przyspieszania silnik mocno hałasuje, co drażni wielu kierowców przyzwyczajonych do standardowego stylu jazdy.
Kiedy warto wybrać auto wyposażone w skrzynię biegów CVT?
Z pewnością auto wyposażone w skrzynię biegów CVT może okazać się doskonałym wyborem dla osób ceniących sobie wygodę, ale jednocześnie nieoczekujących dynamicznego przyspieszenia. Spokojna jazda w trasie takim samochodem jest bardzo przyjemna, czego nie można powiedzieć o stylu bardziej dynamicznym. Przed zakupem auta wyposażonego w skrzynię CVT zdecydowanie warto dokonać jazdy próbnej w zróżnicowanym terenie i warunkach, aby przekonać się, czy to rozwiązanie rzeczywiście będzie odpowiadało kierowcy. Skoro marki, takie jak Nissan czy Audi, wciąż wypuszczają na rynek modele wyposażone w przekładnie CVT, nie może to być przypadkiem – takie skrzynie biegów mają grono swoich zwolenników.
Jesteś właścicielem samochodu ze skrzynią CVT? Niezbędne części do jego naprawy znajdziesz w sklepie internetowym Aparts. Posiadamy w swojej ofercie praktycznie całe wyposażenie do aut poruszających się po polskich drogach, między innymi elementy układu napędowego amortyzatory samochodowe, jak również płyny eksploatacyjne. Szukając motoryzacyjnych porad i inspiracji, zapoznaj się natomiast z wiedzą dostępną na naszym blogu.