Awaria silnika w motocyklu może przydarzyć się w każdej maszynie bez względu na jej wiek czy markę. Gdy zauważysz, że silnik nie pracuje tak, jak powinien, zachęcamy, by skierować swoją uwagę na olej w motocyklu. To jedna z częstszych przyczyn problemów z jednośladami. Przygotowaliśmy dla Ciebie wiele przydatnych informacji na temat problemów z silnikiem, jak i kwestii związanych z wymianą oleju. Sprawdź, co powinien wiedzieć każdy właściciel motocykla!
Silnik w motocyklu – budowa, funkcje, rodzaje
Zacznijmy od tego, że silniki motocyklowe to cała gama jednostek, które różnią się pod względem budowy, sposobu pracy, mocy. Obecnie wciąż najpopularniejszym źródłem napędu w motocyklach są silniki spalinowe benzynowe i napędzane olejem napędowym, choć zdecydowanie częściej spotyka się te pierwsze i im poświęcimy naszą uwagę. Zacznijmy od rodzajów silników i ich specyfiki.
- Silnik dwusuwowy
W przypadku silnika dwusuwowego zapłon odbywa się co każdy obrót wału – suw sprężenia oraz suw pracy. Pierwszy to ruch tłoka w górę, którego zadaniem jest sprężanie mieszanki nad tłokiem i otwieranie przestrzeń pod tłokiem dla układu zasilania. Tam też dostaje się mieszanka paliwa i oleju. Olej w tym przypadku pełni jednocześnie funkcję smarowania układu korbowego. W komorze spalania dochodzi do sprężania zimnego gazu, a gdy dojdzie do zapłonu mieszanki, rozprężany jest gorący. W efekcie otrzymujemy energię mechaniczną, która umożliwia zaistnienie kolejnych cykli sprężenia gazu i napędu maszyny.
Tego typu silniki mają sporo zalet: m.in. mniejszą masę, prostą konstrukcję, lepsze wchodzenie na obroty. Ich wady to natomiast większe zużycie paliwa, mniejsza trwałość, słabszy efekt hamowania silnikiem.
- Silniki czterosuwowe
Czterosuwy dzielimy ze względu na liczbę cylindrów na jedno lub wielocylindrowe. Tutaj cykl roboczy, dzięki zastosowanym systemom zaworów, funkcjonuje na podstawie oddzielnych suwów: ssania, sprężania, rozprężania oraz wydechu, a każdy ruch tłoka odpowiada za jeden suw. Podczas fazy ssania tłok przemieszcza się w dół otwierają się zawory dolotowe, a do komory cylindra wędruje paliwowo-powietrzna mieszanka. Suw sprężania to z kolei przesuwania się tłoka w górę – sprężona mieszanka, wywołuje zapłon iskrą, przez co dochodzi do rozprężenia mieszanki i nastąpienia suwu pracy – tłok przemieszcza się w dół. Gdy znajdzie się on w dolnym położeniu, otwierany jest zawór wydechowy, a ponowne poruszenie się tłoka w górę prowadzi do wypchania spalin przez kanał wydechowy.
Jeśli chodzi o zalety, to czterosuwy są bardziej ekonomiczne, cichsze, a ich spaliny mniej toksyczne. Zapewniają dobre przyspieszenie, wysoki poziom prędkości, niski poziom spalania. Nie wymagają również dodawania do paliwa oleju, ponieważ silnik jest smarowany niezależnym układem. Ma to jednak swoje konsekwencje – wymaga się tu dodatkowego osprzętu, który zwiększa masę, komplikuję konstrukcję i w razie awarii generuje koszty.
Problemy z silnikiem w motocyklu – możliwe przyczyny
Wiesz już, jak funkcjonują podstawowe rodzaje silników. Teraz warto przyjrzeć się temu, z czego może wynikać problem, gdy jednostka napędowa nie działa tak, jak powinna.
- Jeśli silnik nie odpala się prawidłowo, być może pojawił się problem z gaźnikiem lub wtryskiem. Może to być również przyczyną źle osadzonych zaworów lub pierścieni tłoków. W czarnym scenariuszu musimy zakładać uszkodzenie głowicy cylindra.
- Silnik w motocyklu również nie będzie działać właściwie, gdy dojdzie do zużycia różnych jego elementów. Ważne jest więc regularne serwisowanie czy kontrolowanie maszyny na przeglądach u mechanika, by zawczasu zareagować i nie doprowadzić do zatarcia.
- Kiedy dojdzie do nagromadzenia oleju w skrzyni korbowej albo zauważysz mgiełkę olejową wydmuchiwaną z odpowietrznika w trakcie pracy silnika, przyczyną problemu może być odma olejowa, która wymaga odpowietrzenia skrzyni korbowej.
- Następna przyczyna również jest związana z olejem. Jeśli widzisz, że z wydechu kopci się na niebiesko, najpewniej w komorze spalania znajduje się olej, który jest spalany. Powodem takiej sytuacji może być np. złe uszczelnienie trzonów zaworów lub pierścieni tłoków.
- Jeśli przy rozgrzanym silniku z wydechu wydostaje się biały dym, może to oznaczać, że czynnik chłodniczy przedostał się do komory spalania. Problem zwykle leży w nieskutecznym uszczelnieniu głowicy cylindra.
- Słyszysz, że silnik pracuje inaczej niż zwykle i wydostają się z niego niecodzienne hałasy? Może to oznaczać poluzowanie lub zużycie różnych elementów, ale również niedostateczne naprężenie łańcucha czy bardziej złożone usterki wymagające szczegółowej diagnostyki mechanika.
- Nieodpowiedni olej silnikowy – choć wydaje się to dość błahą przyczyną, niestety może mieć poważne konsekwencje dla Twojej maszyny. Poza tym po oleju można poznać, co dzieje się z motocyklem i gdzie może leżeć przyczyna nieprawidłowej pracy jednostki napędowej. Mleczna barwa oleju to zwykle oznaka tego, że do układu olejowego przedostaje się wilgoć, a brudny (wręcz czarnawy) olej to najczęściej sygnał do tego, że czas na konserwację lub wymianę zużytych, zaniedbanych części (zwykle pierścieni tłoków).
Olej silnikowy w motocyklu – dlaczego jest ważny?
Zacznijmy od tego, że olej w motocyklu pełni znacznie istotniejszą rolę niż w przypadku samochodów. Eksperci tworzą je tak, by zapewniał odpowiednie smarowanie nie tylko silnikowi, ale właściwie całemu układowi napędowymi. Olej musi znosić wysokie temperatury, które wynikają z dużej prędkości obrotowej silnika, a także ze zwiększonego stopnia sprężania i dodatkowego natrysku na rozgrzane części silnika.
Co więcej, oleje motocyklowe są odpowiedzialne za smarowanie skrzyni biegów i mokrego sprzęgła w czterosuwach. Zawarte w nich modyfikatory tarcia oddziałują na płytki sprzęgła i zapobiegają jego ślizganiu, co przekłada się również na zużycie paliwa.
Tutaj wszyscy posiadacze jednośladów muszą wiedzieć, że olej motocyklowy powinien łączyć w sobie dwie sprzeczne cechy: zapewnić lepkość w wysokich temperaturach, jak i podczas jazdy w bardzo niskich temperaturach. Stąd też zaleca się, by zawsze przestrzegać zaleceń producentów poszczególnych maszyn – to oni najlepiej wiedzą, co jest dobre dla danego motocykla i jaki olej zadba o poszczególne komponenty w sposób kompletny, skuteczny i bezpieczny.
Jaki olej do motocykla wybrać?
Tak, jak wspomnieliśmy powyżej – zasada nr 1 to kierowanie się wskazówkami producenta. Niemniej zachęcamy, by wiedzieć nieco więcej na temat olejów motocyklowych i być świadomym, czym się różnią i jakie pełnią zadania.
Pierwszym aspektem jest klasa lepkości oleju. Parametr ten został wprowadzony przez Society of Automotive Engineers (SAE) i określa łatwość przepływu oleju przy określonej temperaturze. Lepkie oleje dobrze znoszą duże obciążenia, jednak w niższych temperaturach stają się gęste, przez co pompa oleju napotyka trudności w przepompowaniem go wewnątrz silnika. Olej o mniejszej lepkości wprawdzie znosi mniejsze obciążenia, ale zachowuje dobre parametry w niskich temperaturach i sprzyja prawidłowej pracy silnika, szybkiemu rozruchowi zimą, czy redukuje tarcie od pierwszych obrotów wału karbowego. Obecnie jednostki napędowe wymagają olejów o coraz niższej lepkości – są one znacznie ciaśniej spasowane i wykonane z wyższej jakości materiałów o niskiej rozszerzalności cieplnej.
Kolejnym aspektem jest rodzaj bazy olejowej. Tutaj do wyboru są oleje mineralne, półsyntetyczne oraz syntetyczne i ponownie zalecamy sugerować się wskazaniami producenta. Najlepszym wyborem są oleje na bazie syntetycznej, które są najbogatsze w jakościowe substancje w nich zawarte i najlepiej dbają o silnik i inne elementy układu napędowego. Niemniej są dość drogie, stąd też częstym wyborem są oleje półsyntetyczne.
Właściciele niektórych motocykli wciąż wybierają oleje mineralne, jednak muszą pamiętać, że gdy zechcą przejść na te bardziej jakościowe, powinni zrobić to stopniowo (mineralne -> półsyntetyki -> syntetyki) lub wykonać płukankę, czyli czyszczenie układu olejowego z powstających złogów.
Podsumowując, wiele problemów z silnikiem w motocyklu może wynikać z oleju. Niemniej nie jest to jedyna przyczyna i jeśli masz wątpliwości i czujesz, że jednostka napędowa nie działa tak, jak powinna – zgłoś się do mechanika, który wykona diagnostykę i sprawdzi, w czym tkwi problem.